Spis treści
Wiedza od ekspertów - Dłuta snycerskie / dłuta rzeźbiarskie
Wydobycie rzeźby z pnia przy pomocy siekiery i dłuta to z pewnością jedno z najbardziej intensywnych doznań, jakie oferuje praca w drewnie. Rzeźbienie staje się wyjątkowym przeżyciem nie tylko ze względu na sam akt tworzenia, ale także na intymny kontakt z tym niezwykłym materiałem, odkrywanie jego organicznie powstałej struktury i niezapomniany zapach świeżo ciętego drewna.
W tym procesie twórczym narzędzie musi być przedłużeniem ramienia artysty. W miarę upływu czasu między rzeźbiarzem a jego narzędziem wytwarza się głęboka więź. Gdy dłuto dobrze leży w ręce, jest dobrze wyważone i zachowuje ostrość, ciało i dusza współpracują w procesie twórczym. Zaufanie człowieka do jego narzędzia pozwala w pełni wyzwolić kreatywność.
Ze względu na złożoność formy i kombinację wymogów dotyczących odporności ostrza na zużycie, odporności na pęknięcia i lekkości, wytwarzanie dłut rzeźbiarskich jest jednym z najtrudniejszych zadań tradycyjnej sztuki kowalstwa. Obecnie światowym liderem na rynku dłut rzeźbiarskich jest szwajcarska marka Pfeil®, której szeroki asortyment stanowi podstawę naszej oferty. Zakres produktów tej marki obejmuje sprawdzone standardowe narzędzia dla rzeźbiarzy i snycerzy opracowane przy ścisłej współpracy z profesjonalistami i utrzymywane na stałym, wysokim poziomie jakości.
Ponadto znajdziesz u nas ręcznie kute dłuta japońskie, których dwuwarstwowe ostrza cechuje długa trwałość i wysoka ostrość. Są one mocniejsze i krótsze od dłut europejskich, a dzięki okuciu na rączce przystosowane są do uderzeń młotkiem.
Wyjątkiem na skalę Europy są w oferowane przez nas chińskie narzędzia snycerskie, które sprowadzamy z małych kuźni pracujących metodami tradycyjnymi. Narzędzia te wyróżnia nie tylko atrakcyjna cena, ale także dobra jakość stali i stożkowaty kształt ostrzy, który szczególnie dobrze sprawdzi się przy tworzeniu głębokich reliefów, otworów i podcięć.
Narzędzia ze Szwecji – kraju, w którym rzeźbiarstwem zajmują się już czterolatki – wyróżnia przede wszystkim dokładne wykończenie i ergonomiczne uchwyty.
- Dłuta żłobaki
Żłobaki to klasyczne dłuta rzeźbiarskie, których profile oznaczone są liczbami od 2 (bardzo płaskie) do 11 (bardzo mocno zakrzywione). Godny polecenia zestaw podstawowy to np. 8-częściowy zestaw dłut Pfeil nr 700896.
- Dłuta płaskie
Dłuta płaskie mają prostokątne lub skośne ostrze. W przeciwieństwie do przecinaków mają dwustronną fazę. Ze względu na wszechstronne zastosowanie do obróbki krawędzi, konturów, obrysów, powierzchni i inskrypcji, każdy powinien mieć je na podstawowym wyposażeniu.
- Dłuta kątowe
Dłuta kątowe to dłuta o ostrzu w kształcie litery V, służące do obróbki drobnych konturów, linii, inskrypcji itp.
- Dłuta zakrzywione
Dłuta wygięte lub zakrzywione przydają się podczas obróbki wklęsłych powierzchni, zagłębień lub teł płaskorzeźb. Im mniejszy obszar roboczy, tym bardziej zakrzywione powinno być dłuto.
Oprócz tych podstawowych rodzajów dłut istnieje niezliczona ilość dłut specjalnych, którymi można odpowiednio uzupełniać swój asortyment w zależności od projektu.
Dość rozpowszechnione jest ostrzenie dłut na szybko obracających się tarczach szlifierskich lub polerskich, ale my polecamy tradycyjną metodę ostrzenia na mokro na osełkach kamiennych lub na szlifierce do ostrzenia na mokro marki Tormek. Korzystanie z niej zapewnia dłuższą trwałość narzędzia, gdyż ostrze nie podgrzewa się. Tormek gwarantuje także dokładniejsze zachowanie geometrii ostrza bez zaokrąglania powierzchni fazy.
Więcej informacji o ostrzeniu narzędzi rzeźbiarskich znajdziesz w naszej instrukcji ostrzenia.
- Do zgrubnej obróbki obiektów przestrzennych lub płaskorzeźb użyj dużego żłobaka z pobijakiem
- Aby ułatwić sobie pracę, wyobraź sobie skrytą pod powierzchnią bryłę geometryczną, np. oko jako kulę, gardło jako walec itp.
- Pracuj zawsze od najwyższego punktu (np. nosa) do tyłu. Dzięki temu możesz w razie potrzeby wprowadzać drobne korekty, przesuwając kształt nieco do tyłu
- Określ punkty odniesienia (np. środek głowy, czubek nosa, łokcie itp.); najlepiej jest oznaczyć je krzyżykiem
- Staraj się utrzymywać podobny poziom obróbki całej rzeźby, by zawsze mieć spójny obraz całości
- Pamiętaj zawsze o dokładnym przymocowaniu obrabianego przedmiotu (np. przy pomocy śrub rzeźbiarskich), by uniknąć obrażeń i utrudnień podczas pracy
- Dłuto berneńskie profil 7, szerokość ostrza 50 mm (do zgrubnego usuwania materiału i dużych prac)
- Profil 3, szerokość ostrza 35/40 mm (obróbka)
- Profil 7, szerokość ostrza 35/40 mm (obróbka)
- Profil 11, szerokość ostrza 15/18 mm (obróbka)
Dłuta z ostrzami małej szerokości o różnych profilach do detali, w zależności od obrabianego przedmiotu. Te dłuta wykorzystywane są także podczas kursu »Rzeźbienie postaci«.
Do płaskorzeźb:- Dłuta Pfeil Compact
- Noże snycerskie Pfeil
- Zestaw noży snycerskich Power Grip (nr 710258)
- Cieślica do drążenia w drewnie profil 5 (nr 706066)
- Skrobak Pfeil rozmiar 2 (nr 700702)
- Dłuta rzeźbiarskie zakrzywione Pfeil, krótkie
Przy wyborze dłuta należy określić trzy cechy:
- profil
- szerokość ostrza (mierzona zawsze pod kątem prostym do ostrza, także w przypadku 1S)
- podłużne ukształtowanie części roboczej
Najpierw określ, które z trzech kryteriów posiadanego już przez Ciebie dłuta wymaga korekty. Jeżeli np. profil jest prawidłowy, ale ostrze jest za wąskie, wybierz dłuto o tym samym numerze profilu, ale szerszym ostrzu. Jeżeli profil i szerokość ostrza są prawidłowe, ale kształt nacięcia nie pozwala na użycie dłuta prostego, wybierz do lekkiego pogłębiania go dłuto zakrzywione krótko (łyżkę) lub do mocnego pogłębienia – dłuto zakrzywione długo.